Dưới đây là những điểm quan trọng cần biết:

1. Các chất gây nghiện cần xét nghiệm:

Trước đây, theo Thông tư liên tịch 24/2015/TTLT-BYT-BGTVT, việc xét nghiệm tập trung vào 4 loại chất: Morphin/Heroin, Amphetamin, Methamphetamin và Marijuana (cần sa). Tuy nhiên, từ năm 2025, Thông tư 36/2024/TT-BYT yêu cầu bổ sung thêm Codein vào danh sách, nâng tổng số lên 5 chất cần xét nghiệm:

• Amphetamin
• Marijuana (cần sa)
• Morphin
• Codein
• Heroin

Đối tượng áp dụng:

     Quy định này áp dụng cho tất cả các cá nhân tham gia khám sức khỏe để cấp mới, gia hạn hoặc đổi giấy phép lái xe, cũng như những người điều khiển xe máy chuyên dùng.

Quy trình xét nghiệm:

- Lấy mẫu: Mẫu nước tiểu thường được sử dụng để xét nghiệm các chất gây nghiện. Việc lấy mẫu cần đảm bảo tính riêng tư và tránh nguy cơ giả mạo.

- Phương pháp xét nghiệm: Sử dụng các kỹ thuật sàng lọc và định tính để phát hiện sự hiện diện của các chất gây nghiện trong mẫu.

Lưu ý quan trọng:

  Chuẩn bị trước khi khám: Tránh sử dụng các chất có thể gây dương tính giả trong kết quả xét nghiệm, bao gồm một số loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng.

2. Các nguyên nhân gây dương tính giả

     Dương tính giả xảy ra khi kết quả xét nghiệm cho thấy sự hiện diện của chất gây nghiện mặc dù người được xét nghiệm không sử dụng chúng. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

a. Sử dụng thuốc điều trị

• Codeine và Morphine: Có thể xuất hiện khi sử dụng thuốc giảm đau chứa codeine hoặc morphine.

• Thuốc cảm lạnh và ho: Một số thuốc chứa Pseudoephedrine có thể cho kết quả dương tính với methamphetamine.

• Thuốc an thần, chống lo âu: Diazepam, Lorazepam có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

• Kháng sinh: Rifampin và Fluoroquinolones đôi khi gây dương tính giả với các chất ma túy.

b. Thực phẩm và thức uống

• Hạt anh túc (poppy seeds): Có thể gây dương tính giả với morphine và codeine.

• Trà thảo mộc chứa chất kích thích nhẹ: Có thể gây nhầm lẫn với amphetamine.

c. Hóa chất và chất tẩy rửa

• Tiếp xúc với các hóa chất có gốc amine như một số loại chất tẩy rửa mạnh.

d. Sai sót trong quá trình xét nghiệm

• Bảo quản mẫu bệnh phẩm không đúng cách.

• Nhiễm chéo giữa các mẫu xét nghiệm.

3. Thời gian tồn tại trong nước tiểu

     Thời gian phát hiện các chất gây nghiện trong nước tiểu phụ thuộc vào loại chất, liều lượng sử dụng, tần suất sử dụng và tốc độ chuyển hóa của cơ thể. Dưới đây là thời gian tồn tại ước tính của một số chất phổ biến:

4. Làm thế nào để giảm dương tính giả

• Thông báo với bác sĩ về các loại thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng.

• Tránh tiêu thụ thực phẩm như hạt anh túc trước khi xét nghiệm.

• Tuân thủ đúng quy trình lấy mẫu và bảo quản mẫu bệnh phẩm.

     Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy dương tính và nghi ngờ dương tính giả, có thể tiến hành xét nghiệm khẳng định bằng kỹ thuật sắc ký khối phổ (GC-MS) để đảm bảo độ chính xác cao nhất.

5. Thông tin liên hệ

Quý khách hàng vui lòng liên hệ Khoa Xét Nghiệm Bệnh viện Shing Mark để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết

6. Nguồn tham khảo

1. Bộ Y tế Việt Nam. Thông tư 36/2019/TT-BYT về quy định xét nghiệm chất ma túy trong nước tiểu.
2. American Addiction Centers. Drug Detection Times in Urine.
3. SAMHSA (Substance Abuse and Mental Health Services Administration). Guidelines for Drug Testing in Urine.

---Ths. Hoàng Văn Hậu - Trưởng Khoa Xét nghiệm---

 BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC SHING MARK