1. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm
1.1. Sai số tiền phân tích
- Quy trình lấy mẫu: Vị trí lấy máu, thời gian lấy máu, tình trạng bệnh nhân (nhịn ăn, uống thuốc…).
- Bảo quản và vận chuyển mẫu: Thời gian lưu trữ, nhiệt độ bảo quản có thể làm thay đổi một số chỉ số sinh hóa.
- Loại ống nghiệm và chất chống đông: Một số chất chống đông có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm nếu sử dụng không phù hợp.

1.2. Sai số trong quá trình phân tích
- Độ chính xác và độ tái lập của thiết bị: Theo tiêu chuẩn của CLSI EP05-A3, mọi hệ thống xét nghiệm đều có độ không đảm bảo đo.
- Hiệu chuẩn thiết bị: Nếu hai máy sử dụng chuẩn gốc khác nhau ( chuẩn của nhà sản xuất…),có thể xảy ra sai lệch nhẹ giữa kết quả.
- Lô hóa chất khác nhau: Mặc dù cùng một loại hóa chất nhưng khác lô sản xuất vẫn có thể dẫn đến chênh lệch nhỏ trong kết quả xét nghiệm.
- Bảo trì máy móc: Máy được bảo trì tốt sẽ cho kết quả ổn định hơn so với máy ít được bảo trì.

2. Sự chênh lệch có nằm trong giới hạn cho phép không?
Trong xét nghiệm y khoa, mỗi chỉ số đều có một mức dao động sinh học và sai số cho phép theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Ví dụ:

- CLIA (Mỹ): Glucose ±6%, Natri ±4 mmol/L, Kali ±0.5 mmol/L.

- Rili-BÄK (Đức): Glucose ±7.5%, Creatinine ±8%. 

- Westgard & Biological Variation: Glucose ±4.2%, HbA1c ±2.0%, Cholesterol ±7.0%.

Nếu mức chênh lệch giữa hai kết quả xét nghiệm nằm trong giới hạn sai số này, thì sự khác biệt được xem là bình thường và không ảnh hưởng đến quyết định điều trị.

3. Kết luận

Sự khác biệt giữa kết quả xét nghiệm ở hai phòng xét nghiệm khác nhau là điều có thể xảy ra và không nhất thiết là do sai sót. Điều quan trọng là phòng xét nghiệm cần tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng như CLSI, ISO 15189 và thực hiện kiểm soát chất lượng thường xuyên để đảm bảo kết quả đáng tin cậy.

Dựa trên thực tiễn tại Khoa Xét nghiệm Bệnh viện ĐHYD Shing Mark, kết hợp với các hướng dẫn từ CLSI, ISO và tài liệu chuyên ngành.

ThS Hoàng Văn Hậu - Trưởng khoa xét nghiệm

Bệnh viện Đại học Y dược Shing Mark 

Nguồn tham khảo:
- Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI). Evaluation of Precision of Quantitative Measurement Procedures; Approved Guideline—Third Edition (EP05-A3). https://clsi.org/media/3396/ep05a3e_sample.pdf
- Clinical Laboratory Improvement Amendments (CLIA). Analytical Quality Standards. https://www.cms.gov
- ISO 15189:2022. Medical laboratories — Requirements for quality