Vitamin có vai trò quan trọng đối với sự sống như tham gia cấu tạo tế bào, điều hòa hoạt động của tim và hệ thần kinh, tăng cường thị lực của mắt, tham gia chuyển hóa thức ăn thành năng lượng.

Thiếu vitamin là tình trạng không bổ sung đủ vitamin trong thời gian dài. Các triệu chứng của tình trạng thiếu vitamin bao gồm tóc và móng giòn, loét miệng, rụng tóc, da bị bong vảy,...

Thiếu vitamin thường chia thành 2 loại:

• Thiếu hụt nguyên phát: gây ra bởi lượng vitamin cung cấp không đủ.
• Thiếu hụt thứ phát: do rối loạn cơ bản như kém hấp thu.

NGUYÊN NHÂN GÂY THIẾU VITAMIN

- Chế độ ăn :

• Vitamin là những phân tử phức tạp có trong trái cây, rau, ngũ cốc, thịt, hải sản. Với mỗi loại thực phẩm có hàm lượng vitamin khác nhau. Đa số tình trạng thiếu vitamin có liên quan đến chế độ ăn uống.
• Một số chế độ ăn kiêng dễ dẫn đến việc thiếu hụt một số loại vitamin. Vitamin B12 được tìm thấy trong thịt, nên chế độ ăn thuần chay dễ dẫn đến thiếu vitamin này. Những người theo chế độ ăn thuần chay thường thiếu vitamin này.
• Do đó để bổ sung vitamin B12, những người ăn thuần chay nên bổ sung các sản phẩm như ngũ cốc tăng cường hoặc men dinh dưỡng tăng cường để bù lại sự thiếu hụt vitamin B12.
• Chế độ ăn kiêng tinh bột là chế độ ăn ít ngũ cốc, đây là loại thực phẩm giàu vitamin tự nhiên như vitamin D, vitamin B1, B3, B9, và các khoáng chất.
• Nên chế độ ăn này có thể dẫn đến thiếu nhiều loại vitamin. Vì vậy, chỉ nên áp dụng chế độ ăn kiêng này trong khoảng thời gian ngắn và bổ sung các loại vitamin và khoáng chất cần thiết.
• Thói quen ăn uống sử dụng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp, ít trái cây và rau quả tươi có thể dẫn đến thiếu vitamin E và vitamin K.

- Thiếu ánh sáng mặt trời

Ánh sáng mặt trời là một nguồn cung cấp vitamin D vô cùng quan trọng. Việc ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể dẫn đến thiếu vitamin D.

Vì vậy, nên bổ sung thêm vitamin D bằng cách sử dụng các loại thực phẩm như hải sản, trứng và các sản phẩm từ sữa vào thực đơn hằng ngày khi môi trường làm việc của bạn ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

- Các bệnh y khoa

Một số bệnh khiến việc hấp thu và chuyển hóa vitamin trở nên khó khăn dẫn đến việc thiếu hụt vitamin như:

• Bệnh gan do rượu.
• Suy gan.
• Bệnh thận.
• Tiêu chảy mạn tính.
• Hội chứng kém hấp thu.
• Bệnh viêm ruột.
• Bệnh Crohn, là một bệnh viêm ruột mạn tính có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa
• Hội chứng ruột kích thích.
• Thiếu máu ác tính.

MỘT SỐ TRIỆU CHỨNG PHỔ BIẾN

- Nứt khóe miệng

Cơ thể bạn có thể đang bị thiếu vitamin nhóm B (đặc biệt là vitamin B2, B3, B12),kẽm hoặc sắt

Bạn nên ăn cá hồi, trứng, sò và các loại hải sản khác để bổ sung những loại vitamin này. Những người ăn chay có thể ăn bổ sung đậu lăng, các loại thực phẩm họ đậu, lạc (đậu phộng),cà chua, vừng (mè) và củ cải đường .

Chú ý quan trọng: vitamin C nên được uống bổ sung cùng với sắt để làm tăng hiệu quả. Nguồn vitamin C trong thực phẩm bao gồm: Ổi, kiwi, sơ ri, ớt chuông đỏ,…

- Da mẩn đỏ và rụng tóc 

Cơ thể bạn có thể đang bị thiếu kẽm, vitamin B7, vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K.

Bạn nên ăn thêm nhiều trái cây, hạt bí ngô ngũ cốc nguyên hạt, các chế phẩm sữa, trái bơ, nấm mỡ, quả mâm xôi và chuối.

Chú ý quan trọng: Lượng vitamin B7 đôi  khi sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực do việc ăn quá nhiều trứng vì protein trong trứng sẽ ngăn chặn quá trình hấp thu vitamin B7 của cơ thể.

- Mụn mọc ở má, cánh tay và đùi

Cơ thể bạn có thể đang thiếu vitamin A, và vitamin D, bạn nên ăn ít chất béo không bão hòa và chất béo chuyển hóa hơn. Bạn nên ăn nhiều cá, hạt lanh, hạnh nhân, quả óc chó, cà rốt, khoai lang và ớt chuông đỏ.

Chú ý quan trọng : đôi khi mọc mụn sẽ làm cho bạn cảm thấy đau và muốn nặn chúng đi. Nhưng tuyệt đối đừng làm vậy.

- Chuột rút và đau ở cẳng chân, bàn chân

Cơ thể bạn có thể đang thiếu kali, canxi, magie và vitamin nhóm B. Bạn nên ăn thêm nhiều chuối, hạnh nhân, bí ngô, anh đào, táo, bông cải xanh, cải bắp, hạt dẻ, bưởi…

Chú ý: lượng các loại vitamin trên sẽ ảnh hưởng khi bạn bắt đầu luyện tập. Việc ra mồ hôi sẽ làm lượng các vitamin tan trong nước giảm xuống. Nhưng đừng vì thế mà ngưng luyện tập, thay vào đó hãy ăn bổ sung các loại thực phẩm được khuyến nghị để bù lại lượng vitamin đã mất.

CÁC TRIỆU CHỨNG ĐẶC HIỆU CỦA THIẾU VITAMIN

1. Thiếu vitamin A: mệt mỏi, thị lực buổi tối kém, da xấu, răng xấu, và lợi bị chảy máu

2. Thiếu vitamin B: 

• B1: Mất ngủ, mệt mỏi, yếu cơ, trầm cảm có thể đi kèm với dễ bị kích động, sụt cân, các vấn đề về tim mạch, tiêu hóa.
• B2: Mắt bị kích ứng, da dầu, lỗ rò trong khoang miệng, mẩn đỏ và bị viêm.
• B3: Đau đầu, thiếu hụt năng lượng, hơi thở hôi, lo âu, viêm loét , các vấn đề về đường ruột, và giảm cảm giác thèm ăn.
• B5: Nóng rát ở cẳng chân và bàn chân, chuột rút, mệt mỏi, nhịp tim bất thường, nôn mửa, mất ngủ.
• B6: Mất ngủ, các vấn đề về da, rụng tóc, chuột rút, cơ thể giữ nước.
• B12: Mệt mỏi, tiêu chảy, trầm cảm, và/hoặc lo âu, mất cảm giác ngon miệng, mất cân bằng hormone.

3. Thiếu vitamin C: Vết thương hở hoặc gãy xương lâu lành, chảy máu mũi và chảy máu lợi, đau và phì đại các khớp, khó tiêu, thiếu máu, dễ bị bầm tím

4. Thiếu vitamin D: xương yếu, gầy yếu, sâu răng, sỏi thận, yếu cơ, hấp thu canxi kém.

5. Thiếu vitamin E: thiếu máu, lo âu, các vấn đề về sinh sản, phản xạ kém, khó di chuyển và gặp các vấn đề khi giữ thăng bằng.

Lưu ý: ảnh hưởng của việc thiếu vitamin là rất đa dạng. Nếu bạn lo ngại về bất cứ loại  vitamin nào trong cơ thể, hãy hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Một điều quan trọng nữa bạn nên nhớ rằng, bổ sung các loại vitamin bằng các loại thực phẩm là cách tốt nhất. Bổ sung các viên vitamin cũng là một giải pháp tốt và trong trường hợp đó bạn nên ưu tiên sử dụng các loại Mulvitamin bao gồm tổng hợp nhiều loại vitamin trong thành phần.