Khi trẻ bước vào giai đoạn tuổi dậy thì mỗi ngày cần khoảng 2.000-2.400 kcal, tương đương với lượng thức ăn của người trưởng thành. Nếu không cung cấp đúng và đủ trẻ sẽ bị thiếu hụt dinh dưỡng dẫn đến chậm hoàn thiện và phát triển các bộ phận của cơ thể. 

Dậy thì là lúc trẻ phát triển nhanh về thể lực, sự thay đổi của hệ thần kinh, nội tiết mà nổi bật là sự hoạt động của các tuyến sinh dục tăng lên gây ra những biến đổi về hình thức và sự tăng trưởng của cơ thể trẻ. Lúc này ngoài sự phát triển và hoàn thiện cơ thể cũng là lúc trẻ hoạt động nhiều nhất, nên cần phải có một chế độ dinh dưỡng thật tốt cho trẻ ở giai đoạn này.

Nhu cầu năng lượng trong chế độ dinh dưỡng tuổi dậy thì

Chất đạm

Lúc này trẻ dậy thì phát triển cơ bắp nên lượng đạm cần cao hơn người trưởng thành. Chất đạm chiếm 14-15% tổng số năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày tương đương với 70-80 gr/ngày. Lượng đạm lấy từ thực phẩm như: thịt cá, tôm, cua, trứng, sữa,… Trong đó đạm động vật là tốt nhất vì thức ăn có nguồn gốc động vật chưa nhiều sắt, B12, chất có vai trò trong quá trình tạo máu. Do vậy nên khuyến khích trẻ ăn nhiều đạm động vật để xây dựng các cấu trúc  tế bào hoàn thiện phát triển các nội tiết tố về giới tính. Ngoài ra, trẻ ở lứa tuổi này có nhiều hoạt động tiếp xúc với ngoại cảnh và môi trường sống nên cũng cần chất đạm để tham gia vào hệ thống miễn dịch nhằm tăng sức đề kháng.

Chất béo 

Rất cần thiết cho trẻ: dầu, mỡ không chỉ giúp trẻ ăn ngon miệng mà còn là nguồn cung cấp năng lượng tốt và giúp cơ thể hấp thu các vitamin tan trong chất béo như Vitamin A, D, E, K. Ở giai đoạn này cần cả chất béo no có trong thức ăn chứa đạm động vật và chất béo không no trong dầu ăn và cá , nên cho trẻ ăn cả mỡ động vật và dầu thực vật, khoảng 40-50gr mỗi ngày.

Chất bột đường

Là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể chiếm 55-65% năng lượng có trong gạo, bột mì, và sản phẩm chế biến, khoia củ,…nên chọn lựa những loại bột đường thô để cung cấp chất xơ tốt cho đường tiêu hóa và phòng chống trẻ béo phì.

Sắt

Nhu cầu sắt tăng lên trong thời kỳ thanh thiếu niên để giúp tăng trưởng và phát triển cơ bắp. Sau khi bắt đầu có kinh nguyệt, các bé gái cần nhiều sắt hơn các bé trai để thay thế lượng sắt bị mất đi. Lượng dinh dưỡng tham khảo cho trẻ em gái (11-18 tuổi) là 14,8mg sắt mỗi ngày, trong khi đối với trẻ em trai cùng tuổi, con số này là 11,3mg sắt mỗi ngày. Những cô gái bị mất kinh đặc biệt nặng có thể yêu cầu lượng lớn hơn.

Hấp thụ sắt: Vitamin Ccó vai trò quan trọng trong việc giúp hấp thu sắt. Sắt từ các nguồn thịt (được gọi là sắt hem),ví dụ: gan và thịt đỏ, được cơ thể con người hấp thụ dễ dàng hơn so với sắt có trong các nguồn không phải thịt khác (được gọi là sắt không phải hem),chẳng hạn như rau lá xanh đậm (ví dụ như cải xoong),các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt (ví dụ như bữa sáng nguyên hạt ngũ cốc),đậu và trái cây khô (ví dụ như mơ).

Vitamin C giúp cơ thể hấp thụ chất sắt không hem. Do đó, uống một ly nước ép trái cây hoặc ăn trái cây và rau quả giàu vitamin C (chẳng hạn như cà chua) vào bữa ăn có thể giúp hấp thu sắt từ các nguồn không phải thịt. Mặt khác, trà và cà phê có thể làm giảm lượng sắt non-hem mà cơ thể hấp thụ, vì vậy không nên uống chúng trong bữa ăn.

Tình trạng thấp và thiếu hụt: Cơ thể thiếu sắt có thể bị thiếu sắt và làm tăng nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Thiếu sắt trầm trọng có thể gây ra nguy cơ phát triển các biến chứng về tim và phổi.

Dữ liệu từ Khảo sát Chế độ ăn uống và Dinh dưỡng Quốc gia (NDNS) ở Anh đã chỉ ra rằng tình trạng thiếu sắt là một vấn đề đáng lo ngại ở trẻ em gái vị thành niên. Hemoglobin có thể được sử dụng như một dấu hiệu sinh học về tình trạng sắt. NDNS gần đây nhất vào năm 2014 cho thấy 7,4% trẻ em gái từ 11-18 tuổi có mức hemoglobin thấp hơn giới hạn dưới của WHO đối với trẻ em 12-14 tuổi và trẻ em gái trên 15 tuổi (không mang thai) (120g/l),so với tỷ lệ phần trăm trẻ em trai thấp hơn nhiều [1,8% có mức hemoglobin thấp hơn giới hạn dưới của WHO đối với nam giới từ 15 tuổi trở lên (130g/l)] NDNS cũng báo cáo rằng nhiều cô gái vị thành niên có lượng sắt hấp thụ thấp, với 46% trẻ em gái 11-18 tuổi có lượng tiêu thụ thấp hơn lượng dinh dưỡng tham chiếu thấp hơn (LRNI). Đây là số lượng chỉ đủ cho một tỷ lệ nhỏ dân số (2,5%). Do đó, việc trẻ em gái vị thành niên không đủ sức hấp thụ xuất hiện phổ biến. Trẻ em gái vị thành niên ăn chay có kế hoạch kém hoặc hạn chế ăn có thể có nguy cơ hấp thụ thấp.

Canxi

Sự gia tăng nhanh chóng của khối lượng xương ở những người trẻ tuổi có nghĩa là họ cần nhiều canxi hơn trong những năm thiếu niên và nếu điều này không được cung cấp, sức khỏe xương trong tương lai có thể bị tổn hại. Ở độ tuổi 11-18 tuổi, lượng dinh dưỡng tham chiếu cho trẻ em trai là 1000 mg mỗi ngày và trẻ em gái là 800 mg mỗi ngày.

Các nguồn cung cấp canxi tốt bao gồm các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như sữa, sữa chua và pho mát. Sữa tách béo và giảm béo cung cấp ít nhất lượng canxi như sữa nguyên chất. Điều tương tự cũng áp dụng cho sữa chua ít béo so với sữa chua làm từ sữa nguyên chất. Nhưng phô mai ít béo, chẳng hạn như phô mai tươi, là một nguồn canxi ít tập trung hơn nhiều so với phô mai cứng như Cheddar. Các thực phẩm chứa canxi khác mà bạn có thể bao gồm nếu không ăn những thực phẩm này bao gồm các loại sữa thay thế bổ sung canxi, chẳng hạn như: các loại sữa làm từ đậu nành và ngũ cốc ăn sáng tăng cường canxi. Ở Anh, theo luật, bột mì trắng và nâu (nhưng không phải bột mì nguyên cám đã có đủ lượng) phải được bổ sung canxi, vì vậy bánh mì làm từ những loại bột này có thể là một nguồn canxi đáng kể.

Một số loại rau xanh như: cải xoăn, cải thìa và cải xoong, cũng cung cấp canxi. Cá được ăn cả xương, chẳng hạn như cá chạch trắng hoặc cá mòi đóng hộp hoặc cá hồi đóng hộp, cũng là một nguồn cung cấp.

Các vitamin

Đây là những vi chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Thiếu vitamin A có thể  gây bệnh ở mắt, nhiễm khuẩn đường hô hấp và đường tiêu hóa, chậm phát triển chiều cao. Khi thiếu vitamin C quá trình tổng hợp collagen gặp trở ngại, làm giảm quá trình hình thành chất gian bào ở các thành mạc, mô liên kết, xương, răng, giảm sức đề kháng,…

Ngoài ra quý phụ huynh cũng nên nhắc nhở trẻ uống nước đầy đủ vì nước cần thiết cho mọi hoạt động chuyển hóa của cơ thể, khoảng 1.5-2 lít nước/ngày. Và hướng dẫn trẻ kiến thức vệ sinh an toàn thực phẩm giúp trẻ lựa chọn những thức ăn đảm bảo vệ sinh, không nên cho trẻ ăn thức ăn ngoài đường phố. Ngoài chế độ ăn uống, vận động tập thể dục thể thao là rất quan trọng ở lứa tuổi này, vì đây là giai đoạn cuối cùng để trẻ tăng tốc chiều cao, sau khi dậy thì sẽ cao rất chậm. Các môn thể thao giúp trẻ tăng chiều cao như: bơi, chạy, đạp xe, đánh cầu, bóng rổ,…. Trẻ tăng chiều cao tốt là cách ngăn ngừa thừa cân béo phì giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa về sau.