Chẩn đoán sớm, điều trị kháng sinh thích hợp làm giảm tỉ lệ tử vong, biến chứng và vaccin có hiệu quả phòng ngừa bệnh này.

Vì vậy, hãy cùng BS. CKI Cao Sỹ Hiếu - Khoa Nhi - Sơ sinh tìm hiểu bệnh do não mô cầu, nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh bệnh truyền nhiễm này nhé!

Não mô cầu là gì?

Vi khuẩn não mô cầu (tên khoa học: Neisseria meningitidis) là một loại vi khuẩn gram âm, song cầu, gây ra các bệnh nghiêm trọng như: viêm màng não mủ, nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu, viêm phổi, viêm khớp, viêm màng tim (ít gặp hơn). Bệnh lây truyền qua đường hô hấp: ho, hắt hơi, tiếp xúc gần (như hôn, dùng chung đồ dùng). NMC là vi trùng thường trú ở vùng họng, mũi hơn là xâm lấn gây bệnh, tỉ lệ mang trùng ở người bình thường từ 10-30%. Người là nguồn bệnh duy nhất.

Não mô cầu được phân chia làm nhiều serogroup, trong đó 5 serogroup A, B, C, Y, W135 gây bệnh chiếm > 90% các trường hợp trên thế giới. Tại Việt Nam thường gặp nhất là 2 nhóm type B và C

Yếu tố thuận lợi dễ mang trùng hoặc nhiễm bệnh: sống chung nhà với người bệnh hoặc mang trùng, sống nơi tập thể, đông đúc, hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động, vừa bị nhiễm siêu vi đường hô hấp gần đây.

Triệu chứng của viêm màng não mô cầu

Triệu chứng của não mô cầu khởi đầu giống cảm cúm bao gồm sốt cao đột ngột, ớn lạnh, đau nhức cơ mệt mỏi, ho đau họng, đau đầu, buồn nôn, nôn, tay chân lạnh, xanh xao, vã mồ hôi. Tử ban (nốt đỏ sang bầm tím sang hoại tử đen, 1-2 mm đến vài cm, lan nhanh trên da, thân mình, chân, đôi khi toàn thân),cứng cổ, co giật, hôn mê.

Ở thể nặng, bệnh có thể gây nhiễm trùng huyết tối cấp, sốc nhiễm trùng, tổn thương đa cơ quan, tử vong trong vòng vài giờ. Triệu chứng và dấu hiệu nặng xuất hiện đầy đủ trong vòng 12-24 giờ đầu tiên của bệnh

- Sốt cao lạnh run đột ngột trên cơ địa trước đó khỏe mạnh

- Kích động hôn mê sớm

- Sốc sớm tái đi tái lại nhiều lần

- Tử ban xuất hiện sớm, sau đó lan nhanh

Xét nghiệm: Phết họng, phết tử ban, phết máu, cấy máu, cấy dịch não tủy tìm não mô cầu

Biến chứng:

Liệt thần kinh sọ, viêm tắc tĩnh mạch vỏ não, phù não. Trẻ em có thể tràn dịch dưới màng cứng, biến chứng lâu dài chậm phát triển trí tuệ, điếc, liệt nửa người

Biến chứng do thiếu máu nuôi: hoại tử da, hoại tử đầu chi phải đoạn chi, ghép da

Biến chứng do miễn dịch: viêm khớp, viêm màng phổi, màng tim, mạch máu

Cách phòng tránh bệnh viêm màng não mô cầu

Để phòng tránh bệnh viêm màng não mô cầu, cần:

- Rửa tay xà phòng và nước thường xuyên. Giữ vệ sinh nơi ở, thông thoáng. Không khạc nhổ nơi công cộng.

- Che miệng bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay khi ho, hắt hơi giúp ngăn chặn sự phát tán của các giọt bắn vi khuẩn

- Không dùng chung đồ dùng cá nhân: bàn chải, ly nước,...

- Nên đeo khẩu trang khi mắc bệnh hoặc tiếp xúc gần với người mắc bệnh, khi đến nơi đông người đặc biệt là đến bệnh viện. Nếu tiếp xúc gần với người bệnh não mô cầu, cần thông báo với nhân viên y tế địa phương để được uống kháng sinh dự phòng.

- Tiêm vaccine phòng chống bệnh viêm màng não mô cầu

Tiêm vaccine là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Hiện nay có nhiều loại vaccine phòng ngừa viêm màng não do não mô cầu. Đặc biệt là trẻ nhỏ, thanh thiếu niên, người sống trong môi trường đông đúc (ký túc xá, trại quân đội),hoặc những người có nguy cơ cao như người có hệ miễn dịch suy giảm, người chưa từng tiêm vaccine phòng ngừa.

Hiện nay, Bệnh viện ĐHYD Shing Mark có đầy đủ các loại vaccine, trong đó có vaccine phòng tránh bệnh do não mô cầu gây nên. Khi đến tiêm chủng bé sẽ được thăm khám sàng lọc bởi các bác sĩ khoa Nhi - Sơ sinh, tư vấn gói vaccine phù hợp, theo dõi trong và sau khi tiêm để đảm bảo an toàn cho trẻ.

BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC SHING MARK