I. Phân loại ăn chay

• Chế độ ăn chay lacto-ovo: kiêng sản phẩm từ động vật nhưng ăn trứng, sữa và sản phẩm từ thực vật.
• Chế độ ăn chay lacto: kiêng sản phẩm từ động vật, trứng nhưng tiêu thụ các sản phẩm từ sữa và từ thực vật.
• Chế độ ăn chay ovo: kiêng sản phẩm từ động vật, các loại sữa nhưng ăn trứng và các sản phẩm từ thực vật.
• Chế độ ăn thuần chay: kiêng tất cả các sản phẩm từ động vật, kể cả gelatin và mật ong…
• Chế độ ăn chay bán phần: kiêng ăn thịt động vật nhưng có người vẫn chọn ăn cá hoặc chọn ăn thịt từ gia cầm.
• Chế độ ăn chay linh hoạt: chỉ ăn các sản phẩm từ thực vật nhưng vẫn kèm thêm lượng nhỏ thức ăn từ động vật.

Ngoài ra còn có các chế độ ăn chay theo đạo phật, ăn chay theo đạo HinDu, ăn chay theo đạo do thái, ăn chay Jain hay ăn chay theo đạo thiên chúa

II. Lý do ăn chay

Ngoài ra lý do tôn giáo, người ăn chay có thể do những động lực khác nhau. Có thể kể một số lý do đưa đến việc ăn chay phổ biến như sau:

• Ăn chay vì quan tâm tới môi trường: vì việc nuôi súc vật để lấy thịt sẽ làm ô nhiễm môi trường do các chất phế thải của chúng. Thủy sản bị đánh bắt nhiều đến nỗi một số loài đang rơi vào tình trạng diệt chủng, phí phạm quá nhiều thực phẩm để nuôi súc vật trong khi có nhiều người đói vì thiếu lúa gạo.
• Ăn chay vì lòng nhân từ: vì muốn làm giảm sự đau khổ của súc vật nếu không giết chúng làm thức ăn cho con người. Đối với những người này, súc vật cũng có cảm xúc như con người, cũng sợ hãi và đau đớn khi bị giết. Họ cho rằng giết súc vật để ăn thịt là hành động tàn ác.
• Ăn chay vì lý do kinh tế: một số người ăn chay đơn giản chỉ vì rau trái tương đối rẻ tiền hơn hoặc không có điều kiện nuôi hoặc mua gia súc gia cầm,… để lấy thịt ăn. Một bữa trưa ăn chay bao giờ cũng rẻ hơn là một mâm cơm thịnh soạn đầy đủ thịt cá.
• Ăn chay vì lợi ích cho sức khỏe: Đây là lý do hiện nay đưa nhiều người đến việc ăn chay.

III. Vai trò của ăn chay

Ảnh hưởng tích cực của việc ăn chay đến sức khỏe con người gần đây đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, và những kết quả đã được công bố luôn luôn khích lệ người ăn chay. Nhiều người ở phương Tây hiện áp dụng chế độ ăn chay chỉ vì muốn tốt cho sức khỏe, tránh được nhiều bệnh đang phát triển tràn lan trong xã hội công nghiệp.

Mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng là ăn chay có thể giúp con người tăng tuổi thọ, nhưng chế độ ăn chay được cân bằng với đủ các chất dinh dưỡng đã có bằng chứng chứng minh tốt cho sức khỏe và không có nguy cơ suy dinh dưỡng như nhiểu người lầm tưởng.

Những tác dụng của việc ăn chay

Một chế độ ăn chay lành mạnh và khoa học không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn có vai trò rất lớn trong việc bảo vệ sắc đẹp, duy trì vóc dáng. Nếu bạn đang quan tâm đến tác dụng của việc ăn chay đối với sức khỏe như thế nào, dưới đây sẽ là lợi ích và tác dụng tuyệt vời của việc ăn chay mà bạn không nên bỏ qua

1. Ăn chay giúp giảm cholesterol trong máu

Ăn chay là không sử dụng các thực phẩm từ động vật, do đó người ăn chay cũng tránh được việc sử dụng mỡ động vật bởi lượng mỡ này làm tăng mức cholesterol trong cơ thể và trong máu. Với những ai ăn chay trường có thể nói tỷ lệ mắc cholesterol trong máu ở mức thấp nhất có thể, bởi các thực phẩm trong chế độ ăn chay chỉ cung cấp cho bạn đủ lượng cholesterol cần thiết mỗi ngày. Nghiên cứu ở Hàn Quốc cũng cho thấy những người ăn chay lâu dài có lượng chất béo và cholesterol trong cơ thể thấp hơn so với những người không ăn chay.

2. Ăn chay giúp giảm nguy cơ bị béo phì

Khi ăn chay, bên cạnh lựa chọn các thực phẩm tốt cho sức khỏe, người ăn chay cũng nên cẩn thận hơn trong việc lựa chọn các thực phẩm không nên dùng để tránh được tình trạng ăn quá nhiều dẫn đến béo phì. Đây cũng là một trong những tác dụng tuyệt vời của việc ăn chay trường – cách tốt nhất giúp giảm nguy cơ bị đột quỵ và béo phì hiện nay.

3. Ăn chay giúp cải thiện sức khỏe tim mạch

Những người ăn chay không chỉ giảm được 1/3 nguy cơ bị tử vong hoặc phải nhập viện vì bệnh tim mà còn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch với các loại ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt, rau củ, trái cây…

Nếu bạn đang ăn chay nên chọn những thực phẩm có lượng chất xơ hòa tan cao và những thực phẩm giúp giữ lượng đường trong máu ổn định. Thực hiện theo chế độ này sẽ giúp giảm cholesterol và từ đó giảm nguy cơ bị đau tim.

4. Ăn chay giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư

Một chế độ ăn chay thuần không sử dụng các sản phẩm từ động vật sẽ giúp cơ thể bạn được thanh lọc sạch sẽ, giúp giảm nguy cơ mắc các loại ung thư và ngăn ngừa một số bệnh ung thư ở phụ nữ. Nếu bạn đang theo chế độ ăn chay Lacto-Ovo thì chế độ này cũng sẽ giúp bạn ngăn ngừa ung thư ở đường tiêu hóa. Hơn nữa, các chế độ ăn chay nói chung sẽ giúp bạn giảm thiểu phần nào nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng.

5. Ăn chay giúp da khỏe mạnh, ít bị rôi loạn tiêu hóa, đặc biệt là táo bón

Làn da bạn sẽ khỏe mạnh khi được bổ sung đầy đủ lượng vitamin, khoáng chất và nước. Các loại trái cây và rau quả có chứa rất nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa nên giúp làn da của bạn khỏe mạnh và ngăn ngừa nhiều bệnh tật. Ăn rau trái đã được chứng minh rất tốt để không bị táo bón .

cao nên sẽ càng giúp bạn đốt cháy nhiều chất béo để giảm cân.

6. Ăn chay giúp giảm rủi ro bị tiểu đường tuýp 2

Bạn thực hiện chế độ ăn chay lành mạnh sẽ giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 cũng như những biến chứng của bệnh. Những thực phẩm chay có chứa ít đường sẽ giúp bạn giữ lượng đường trong máu ổn định là ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt.

Theo một nghiên cứu cho thấy những người không ăn chay có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cao hơn gấp đôi so với những người ăn chay.

7. Ăn chay giúp tăng sức khỏe xương

Tỷ lệ loãng xương thường thấp hơn ở những quốc gia xem chế độ ăn chay là chủ yếu. Các sản phẩm từ động vật sẽ ép canxi ra khỏi cơ thể bạn, gây ra tình trạng mất xương và loãng xương.

Mặc dù chế độ ăn chay mang đến cho bạn nhiều lợi ích sức khỏe, song bạn vẫn nên lưu ý ăn chay trường đúng cách để tránh thiếu hụt dinh dưỡng. Khi ăn chay, bạn cần đảm bảo cung cấp đủ các dưỡng chất cho cơ thể hàng ngày là protein, chất sắt, canxi, vitamin D, omega-3, kẽm, vitamin B12.

IV. Lưu ý khi ăn chay

Tác dụng của việc ăn chay vô cùng tuyệt vời, mang lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc ăn chay như thế nào cho khoa học, đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và năng lượng để cơ thể luôn khỏe mạnh không phải ai cũng biết. Một người khỏe mạnh bình thường và ăn chay với chế độ dinh dưỡng cân bằng sẽ không có vấn đề gì về sức khỏe. Nhưng đối với những người ăn chay thuần túy, nếu không có sự quan tâm đúng mức đến thực đơn hàng ngày, sẽ có nguy cơ thiếu sót một vài chất dinh dưỡng. Do thực phẩm ăn chay chủ yếu dựa vào ngũ cốc, rau quả, củ, và các loại hạt nên nếu không biết cách ăn, có thể bị thiếu vitamin như vitamin B12 và một số chất khoáng như sắt, kẽm, calci,…

Người ăn chay thường dùng trứng, sữa và các sản phẩm chế biến từ sữa có thể cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng hơn là ăn chay thuần túy. Chế độ này thích hợp với các đối tượng như trẻ em đang trong thời kỳ tăng trưởng, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú sữa mẹ, hoặc người bệnh mới phục hồi.

Người ăn chay nên lưu ý theo dõi cơ thể có chớm bị các dấu hiệu thiếu vitamin B12. Nếu nghi ngờ bị thiếu hay chớm có dấu hiệu thiếu, nên đổi ăn chay trường sang ăn chay có sữa và trứng vì các sản phẩm như sữa, trứng có thể sẽ bù đủ lượng vitamin B12. Người ăn chay trường hoàn toàn và thường xuyên mệt mỏi nên uống thêm thuốc bổ cung cấp đa sinh tố và chất khoáng.