Bệnh đậu mùa khỉ đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tổ chức họp khẩn và đưa ra những cảnh báo về căn bệnh này đang bùng phát. Hiện bệnh đã xuất hiện tại 12 quốc gia trên thế giới như Anh, Tây Ban Nha, Bỉ, Ý, Pháp, Đức, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Mỹ, Canada, Australia và có nguy cơ lan sang nhiều nước khác.

BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ LÀ BỆNH GÌ?

Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh truyền nhiễm do virus đậu khỉ , tương tự như đậu mùa, thuộc chi Orthopoxvirus gây bệnh đậu mùa khỉ có thể xảy ra ở một số động vật bao gồm cả con người.

Triệu chứng bệnh

Thời gian ủ bệnh (từ khi tiếp xúc đến khi xuất hiện các triệu chứng): 5-21 ngày.

Thời gian của các triệu chứng thường là 2 đến 5 tuần.

Sốt xuất hiện trước , khoảng 1 đến 3 ngày sau đó- người bị bệnh đậu mùa khỉ có thể bị phát ban. Các nốt phát ban có thể xuất hiện ở:

• Trên khắp gương mặt (95% bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ đều phát ban trên mặt) , miệng , mắt (bao gồm cả giác mạc và kết mạc)

• Lòng bàn tay, bàn chân (tỷ lệ phát ban ở lòng bàn tay, bàn chân cũng tương đối cao, lên đến khoảng 75% trường hợp)

• Cơ quan sinh dục

Ban đầu các nốt phát ban chỉ hơi sần trên bề mặt da và sau đó phát triển thành mụn nước, sưng to rồi dần chuyển sang mụn mủ đục rồi mới khô lại, đóng vảy và xẹp xuống.

Các triệu chứng của bệnh có thể tóm tắt như sau :

Nhức đầu , đau cơ, đau lưng, sưng và đau hạch bạch huyết , mệt mõi ,suy kiệt.

Biến chứng do bệnh đậu mùa khỉ

Các biến chứng thường gặp : nhiễm trùng máu (có nguy cơ gây tử vong),viêm não, viêm phế quản phổi, nhiễm trùng giác mạc, mất thị lực. Đối với các vết thương trên da trở nên nghiêm trọng hơn khiến da bong ra thành từng mảng lớn, để lại sẹo xấu.

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh diễn tiến nặng, tử vong cao bao gồm: người mắc bệnh có tiếp xúc lâu dài với virus, trẻ em, người có hệ miễn dịch kém, có bệnh nền….

Hầu hết những người nhiễm bệnh đều hồi phục sau 5 tuần, tỷ lệ tử vong không cao # 3%- 6% các trường hợp mắc bệnh

LÀM SAO CHẨN ĐOÁN BỊ MẮC BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ?

Các bác sĩ sẽ dựa vào các cơ sở sau đây để nghi ngờ và làm xét nghiệm chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ

+ Dựa triệu chứng lâm sàng :

Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa trường hợp nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ là người ở mọi lứa tuổi, đang sinh sống tại quốc gia không lưu hành bệnh đậu mùa khỉ, bị phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân và có một hoặc nhiều dấu hiệu, triệu chứng sau kể từ ngày 15/3 / 2022: Đau đầu, sốt (>38,5oC),nổi hạch (sưng hạch bạch huyết),đau cơ, đau lưng, suy nhược. Trường hợp có thể là trường hợp nghi ngờ và có một hoặc nhiều yếu tố dịch tễ

+ Dựa vào yếu tố dịch tể :

• Tiếp xúc trực tiếp với người mắc;

• Tiếp xúc vật lý trực tiếp với da hoặc tổn thương da, bao gồm cả quan hệ tình dục;

• Hoặc tiếp xúc với các vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường hoặc đồ dùng của ca bệnh có thể hoặc xác định mắc bệnh đậu mùa khỉ trong 21 ngày trước khi bắt đầu có triệu chứng;

• Có tiền sử đi du lịch đến các quốc gia có lưu hành bệnh đậu mùa khỉ trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng;

• Có nhiều bạn tình trong 21 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng

+ Xét nghiệm xác định mắc đậu mùa khỉ :

Chẩn đoán bệnh đậu khỉ bằng nuôi cấy bệnh phẩm, Realtime PCR mẫu chất lỏng hoặc các vết thương trên da, hóa mô miễn dịch, hoặc soi hiển vi điện tử, tùy thuộc vào sự sẵn có của xét nghiệm.

Các xét nghiệm hổ trợ khác như công thức máu , CRP, X quang tim phổi nhằm xác định các biến chứng có thể gặp của bệnh

ĐIỀU TRỊ BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

Hiện nay chưa có thuốc đặc trị cho bệnh đậu mùa khỉ bán ra thị trường . Một số loại thuốc được cho Thuốc kháng vi rút cidofovir, thuốc kháng vi rút mới tecovirimat, thuốc nghiên cứu brincidofovir (CMX001) còn đang nghiên cứu.

PHÒNG BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ

Hiện tại, ở Việt Nam chưa chính thức ghi nhận các ca bệnh đậu mùa khỉ . Nhưng việc phòng ngừa bệnh vẫn nên được chú trọng. Mọi người cần thực hiện một số biện pháp sau đây để hạn nguy cơ nhiễm bệnh như:

• Tránh tiếp xúc với động vật có nguy cơ nhiễm virus gây bệnh đậu mùa khỉ (động vật bị bệnh, động vật chết ở những khu vực xảy ra bệnh đậu mùa khỉ, động vật nghi ngờ nhiễm bệnh,…).

• Thực hiện ăn chín, uống sôi. Chỉ ăn các loài động vật rõ nguồn gốc xuất xứ, đã qua kiểm định.

• Tránh tiếp xúc với người có nguy cơ mắc bệnh. Không chạm vào các vật dụng của người có nguy cơ nhiễm bệnh.

• Cách ly người có triệu chứng bệnh/có nguy cơ nhiễm bệnh đến khi các tổn thương trên da của người mắc khô, bong vảy và lành hẳn

• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng dung dịch vệ sinh tay có chứa cồn, đặc biệt là khi vừa tiếp xúc với người khác.

• Tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa. Chưa có vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ nhưng việc tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa có thể làm giảm đến 85% nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ.

• Nâng cao ý thức phòng tránh dịch bệnh. Thường xuyên cập nhật các thông tin bệnh.

--------------------------------------

BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC SHING MARK

1054 Quốc Lộ 51, P.Long Bình Tân, Tp.Biên Hòa, Đồng Nai