1. Nội soi dạ dày là gì?

Đây là một phương pháp thăm khám trực tiếp phần trên của ống tiêu hóa ( bao gồm thực quản ,dạ dày, tá tràng) nhờ vào một ống soi mềm nhỏ đường kính khoảng 1cm đưa vào qua đường miệng . Nhờ quan sát hình ảnh trên máy soi bác sĩ có thể biết được các bất thường đang xảy ra bên trong ống tiêu hóa . Từ đó có được chẩn đoán và phương pháp điều trị thích hợp.

Có 2 phương pháp nội soi dạ dày:

Nội soi dạ dày gây tê và nội soi dạ dày gây mê.

2.Tại sao phải nội soi dạ dày ?

Ống tiêu hóa là cơ quan rất khó chẩn đoán bệnh lý, các phương pháp như siêu âm, chụp cắt lớp điện toán ( CT) , cộng hưởng từ ( MRI) dù rất đắt tiền nhưng vẫn không có giá trị trong chẩn đoán bệnh lý ống tiêu hóa. X –Quang dạ dày bằng cách bơm Baryt có thể dùng trong một số trường hợp nhưng vẫn không chính xác bằng nội soi dạ dày. Qua máy nội soi bác sĩ có thể phát hiện các tổn thương rất nhỏ chỉ vài milimet có thể sinh thiết để tìm tế bào ung thư.Có thể xét nghiệm để tim vi khuẩn Helicobacter Pylori gây bệnh.Nội soi dạ dày có thể dùng để theo dõi quá trình điều trị các tổn thương loét, điều trị nhiễm khuẩn. Đối với các trường hợp xuất huyết , nội soi có thể được tiến hành khẩn cấp để phát hiện và điều trị chỗ chảy máu tránh phải mổ.

3.Những ai phải nội soi dạ dày?

Chỉ định nội soi dạ dày rất rộng rãi. Hầu như tất cả các bệnh nhân nghi ngờ có vấn đề ở đường tiêu hóa trên đều phải nội soi dạ dày . Các lí do hay gặp nhất là:

•Đau thượng vị

•Ói

•Cảm giác đầy hơi, khó tiêu

Ngay cả khi đã rõ ràng ( viêm, loét hay u…) bệnh nhân cũng có thể được chỉ định để nội soi dạ dày để lấy mẫu xét nghiệm tìm vi trùng hay tìm tế bào ung thư. Sau một thời gian điều trị bệnh nhân cần được soi lại để đánh giá kết quả.

4.Nội soi dạ dày có nguy hiểm không?

Nội soi dạ dày gây tê là thủ thuật rất an toàn và ít có tai biến. Những vấn đề thường gặp là cảm giác đau họng sau nội soi , các trường hợp thủng hay rối loạn tim mạch là rất hiếm gặp. Do các tính chất an toàn của thủ thuật , nội soi dạ dày được thực hiện cả cho bệnh nhân ngoại trú mà không cần phải nhập viện.

Đối với nội soi gây mê  làm người bệnh không có cảm giác đau đớn, khó chịu cho khi soi.Đây là điều mà các phương pháp nội soi khác khó đáp ứng được,thời gian gây mê ngắn, lượng thuốc thấp, bệnh nhân sẽ tỉnh táo ngay khi kết thúc quá trình soi, không gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh hay sức khỏe.Hình ảnh quan sát rõ nét, chi tiết, chính xác.Không gây tổn thương đến niêm mạc dạ dày do bệnh nhân nằm yên, dễ thực hiện thao tác chuẩn xác.Thực hiện nhanh chóng .

Nội soi dạ dày được thực hiện cả cho bệnh nhân ngoại trú mà không cần phải nhập viện.

5.Bệnh nhân cần chuẩn bị gì trước khi nội soi?

Cần nhịn ăn , không uống nước có màu (cà phê; sữa; coca-cola….) trước nội soi ít nhất 8 giờ, việc nhịn ăn là để dạ dày sạch, ngăn ngừa ói , bảo vệ đường thở và giúp bác sĩ soi rõ tổn thương.

•Nếu bệnh nhân đang phải uống thuốc cần thông báo rõ cho bác sĩ biết về thuốc đang uống. Trường hợp bệnh nhân có dùng thuốc điều trị huyết áp hàng ngày, bệnh nhân có thể uống trước khi đi nội soi .

•Bệnh nhân nội soi gây mê:( Ngoài những vấn đề như bệnh nhân nội soi nói trên, bệnh nhân phải nhịn uống nước 2 tiếng trước khi nội soi),và kèm theo phải có kết quả đo ECG

6.Nội soi dạ dày được thực hiện ra sao?

Phương pháp thực hiện là nội soi dạ dày gây mê hay nội soi gây tê sẽ tỳ thuộc vào tình trạng và mong muốn của từng bệnh nhân.

- Đối với nội soi dạ dày gây tê:

Nội soi dạ dày được thực hiện tại phòng nội soi với ít nhất một bác sĩ và một điều dưỡng. Trước khi soi bệnh nhân sẽ được xịt thuốc tê vào sâu trong miệng. Thuốc tê được dùng để làm bớt khó chịu khi đưa ống soi vào .

Bệnh nhân được soi ở tư thế nằm nghiêng bên trái.

Máy soi được đưa qua họng vào thực quản . Lúc đầu bệnh nhân có cảm giác khó chịu, nghẹn thở muốn ho hay sặc .Cảm giác này chỉ là thoáng qua và bệnh nhân sẽ trở lại bình thường nhanh chóng.Bệnh nhân nên cố gắng hít vào sâu và thở ra chậm để giảm bớt cảm giác buồn ói. Toàn bộ quá trình soi mất khoảng thời gian 10 phút , nhanh nếu được sự hợp tác tốt của bệnh nhân. Trong vài trường hợp bác sĩ cần phải sinh thiết để lấy mẫu mô nhỏ ( khoảng 1 mmm) để thử, việc

- Đối với nội soi dạ dày gây mê:

Bác sĩ sẽ tiến hành tiêm một lượng thuốc vừa đủ vào tĩnh mạch giúp bệnh nhân trải qua một giấc ngủ ngắn. Thông thường quá trình này mất khoảng 10 – 15 phút, bệnh nhân sẽ tỉnh táo ngay khi quá trình nội soi kết thúc.

7.Cần chú ý gì sau khi nội soi dạ dày ?

- Đối với Bệnh nhân nội soi thường:  bệnh nhân không được khạc, vì rất dễ gây chảy máu do tăng áp lực sước  những mạch máu nhỏ. Bệnh nhân có thể ăn sau khi hết thuốc tê khoảng 10-15 phút.

- Đối với nội soi dạ dày gây mê:  sau khi hoàn thành nội soi , người bệnh sẽ tỉnh táo lại trong thời gian ngắn và hầu như không có cảm giác khó chịu gì. Sau khi nội soi bệnh nhân được đưa qua phòng hồi tĩnh để theo dõi, khi nào bệnh nhân tĩnh hẵn thì mới được hướng dẫn về phòng khám gặp Bs ban đầu .Tuy nhiên vẫn sẽ cảm thấy buồn ngủ do thuốc gây mê sẽ tồn tại trong máu khoảng 24 giờ sau khi tiêm. Do đó cần lưu ý tốt nhất không tự chạy xe để tránh xảy ra nguy hiểm.

8. Bệnh nhân có thể ghi nhận  một số vấn đề thường gặp  sau khi nội soi dạ dày như:

- Cảm giác đau họng ít

- Bụng có cảm giác chướng hơi nhẹ

Những dấu hiệu và triệu chứng nêu trên sẽ hết từ từ. Nếu bệnh nhân lo lắng hoặc cảm thấy quá khó chịu hãy gọi cho bác sĩ để xin ý kiến.

Kết quả nội soi sẽ có sau 1 giờ khi nội soi kết thúc.

Bác sĩ soi sẽ giải thích các vấn đề ghi nhận được và điều dưỡng sẽ hẹn trả kết quả sinh thiết, và tìm vi trùng  nếu có.Cần lấy kết quả sinh thiết sớm vì nó rất quan trọng để có chẩn đoán chính xác.

----- 

Bệnh viện Đại Học Y Dược Shing Mark

Quốc lộ 51 phường Long Bình Tân, Biên Hòa, Đồng Nai